All posts by taej0

alive

lettergrepenschrift

Ethiopisch alfabet

Hierboven staan Ethiopische letters. Zie je in de bovenste regel de namen van de letters? Dat is net als bij ons A, B, C (Aa Bee, Cee).

In de eerste rij met tekens staat een lange ‘aa.’ Hij staat steeds achter een andere letter. Maar deze Ethiopische taal heet Amhaars. Daar staat elke letter voor een hele lettergreep. Van links naar rechts: Haa, laa, saa.

In het Amhaars schrijven ze haa met een soort U-teken.

Maar laa lijkt meer op een omgekeerde V.

En saa op onze ‘n’ met een puntje bovenop.

 

Uit hoofdstuk 5: Smakgeluiden

in het donker aan tafel

We aten in het donker, en zoals afgesproken zaten we op zolder.. Diet vroeg om meer borden: ‘Voorzichtig hè, rechthouden hoor, dit is heet!’ Het was bijna onmogelijk om te zien of ik m’n bord rechthield. Om me heen was het pikkedonker.

‘Eek!’ Flats en bam en een straaltje water dat onder de tafel drupte.

‘Oh pardon!’ Kelly’s gilde hoog. ‘M’n glas!’

Opnieuw klonk een waterstraal in de donkere ruimte.

‘Iemand nat geworden?’ Dat was Homs stem.

Maar alleen Kelly en ik zeiden iets over spatjes op onze knieën.

Af en toe hoorde je ´flats.´ Dan viel er een kledder van een vork en klonk er een explosie van gegiechel. Het bleek knap lastig te zijn om een hap naar je mond te brengen in het donker.

In het begin was ik duizelig want ik wilde alles weten. Mijn oren stonden op scherp omdat ik zoveel mogelijk wilde ontdekken over deze ruimte. Het kon wel een hal zijn,  als je op het geluid afging, maar ik wist natuurlijk dat we op de zolder zaten. Het bestek klonk vlakbij, dat wel. En het gesmak en geslurp. We kregen de slappe lach van alle kauwgeluiden. En alles smaakte anders omdat we niet wisten wat we aten. Maar toen iedereen rustig zat te eten, begon ik te wennen. Ik onthield precies wie waar zat. Sam hoorde ik wiebelen met zijn benen. Lars en Hom hadden het over de hoogste parachutesprong. Lars stem klonk blij en druk. Kelly hoorde ik volgens mij met haar haarklipjes klikken. Die verveelde zich zeker.

( pagina 39-40 )

fiets fiets fiets fiets fiets fiets wat een raar woord eigenlijk

Hoe vaker iemand het zegt, hoe vreemder het klinkt.
Het komt ook nergens vandaan. Behalve misschien van het geluid van FLITS waarmee een fietser voorbij flitst.
Of fietst dus eigenlijk.

Soms lijkt een naam op de klank die het maakt, bijvoorbeeld fiets. Fransen noemen hetzelfde ding een ´tweewieler´  en de Duitsers ´rijwiel.´

Nederlanders hebben het over  flitsen en Engelsen over flashing. Beiden bedoelen er lichtflitsen mee. Een rits is een zip in het Engels.

leenwoordenquiz

tekening van een gezicht op de rug

1 Pasopo betekent:

  1. ‘Gevaar,’ staat op Rwandese verkeersborden met een gevarendriehoek
  2. ‘Paspoort laten zien’ en staat bij de douane in Kenia
  3. Televisiesoap (Surinaamse benaming)

2 Bec aoue?

  1. Belgische uitroep voor ´pittig gekruid eten´
  2. op de Caribische eilanden betekent dit ‘zwijgen’
  3. naam van een knoflook-etende ooievaar

3 Paleis betekent in Soedan:

  1. groot regeringsgebouw
  2. gladde marmeren vloer met of zonder overkapping
  3. ‘dwangarbeid’ want zo praten de Soedanezen over de bouw van dit regeringsgebouw

4 Mannequin is het Franse woord voor:

  1. fotomodel en komt van het Zuid Nederlandse ‘manneke’
  2. fotomodel en heeft te maken met het Engelse woord voor queen
  3. ‘fotomodel’ en niemand weet waar dit woord vandaan komt

5 Taromumetoru  in het Japans

  1. is een soort zeewier
  2. betekent ‘thermometer’
  3. is een afstandsmaat

6 Welke Nederlandse woorden zijn in de meeste talen geleend?

  1. Baas, kraan, bak, pen, bok
  2. Zeevaartstermen want onze voorouders waren zeevaarders
  3. Kaassoorten zoals ‘Gouda’ en ‘Edam’

7  Pabriek?

  1. Is Indonesisch voor Fabriek, ze kennen daar de klank F niet en namen dus de P.
  2. Is een nieuw woord voor havermoutfabrieken waar ze dus ‘pap’ maken
  3. Is Vlaamse kindertaal voor de fabriek waar ‘papa’ werkt.

8 Pakfas is het

  1. Indonesische woord voor een maatpak
  2. Uit het Vlaams geleende woord voor ‘dief’
  3. Benaming van een vechtsport in Suriname

score leenwoordenquiz

Vier of meer C’s? Jammer dat is fout, maar je houdt van avonturen en gaat vast nog wel een keer op wereldreis.  Dan kun je het zelf uitvinden. Tweeënvijftig talen hebben het woord ‘baas! ‘

De meeste antwoorden B’S? Bijna goed. Je grote algemene kennis helpt! 2B, 5B en 8B zijn goed. Taal is ook algemene kennis van de cultuur en gewoontes.

Meest A’s? Je hebt taalgevoel! 1A, 4A, 6A en 7A waren inderdaad A antwoorden.  Je hebt gewonnen!

Alle antwoorden: 1A, 2B, 3C,4A, 5B, 6A, 7A, 8B

tips bij fopreeksen

appelmoes, fruitmoes, aalmoes is te kort.

Mensen horen wel steeds -moes.  Maar te kort om te denken aan geprakte vruchtenmoes. Daarom maakten we hem langer:

appelmoes, bananen-peermoes, fruitmoes, aalmoes

Gefopt?  Maar dat is het geen goede fopreeks!!  Want aal is geen bekend woord….. Tip: kies een fopwoord dat meteen het AHA effect scoort.

PS  ‘aalmoes’ is geld dat je aan een bedelaar geeft. Het is een woord dat uit het Griekse woord voor een warm hart tonen komt èlèmoesèn

de shizzles!

beatbox2

Maak een enquête

Sam vindt het met de G-kracht club helemaal de shizzles.  Wat zou jij zeggen?

Neem iets bijzonders mee naar school. Ga iedereen langs. Schrijf op welk woord je hoort als je het laat zien. Super, cool, of ?

Welk woord komt het vaakste voor? Is er iets opvallends aan deze woorden?

vet mager

Vet gaaf appt Lars. Dat betekent natuurlijk niet echt ´vet.´  Vet gaaf is gewoon ‘heel erg’ gaaf.  Zo hoor je soms ‘vet mager’ of ‘onwijs slim,’  ´echt nep´ of ´best slecht.´ Maak deze lijst met woordparen langer.

Tip: check of de twee woorden echt het tegenovergestelde van elkaar zijn. Gewoon raar dus.

het allerlangste alfabet

beatbox klanken in letters

Het allerlangste alfabet van de wereld is het IPA = International Phonetic Association. Hierboven staan de ‘letters’ voor klinkers. Kan je nagaan hoeveel ‘letters’ er bestaan voor de medeklinkers.

Welke vind jij het leukste?

Eigenlijk zijn dit geen echte letters. Het zijn klanktekens. Deze IPA-tekens zijn bedoeld voor spreektaal. De Nederlandse letter E krijgt bijvoorbeeld drie IPA-tekens. Want het Nederlands heeft drie E klanken.  Probeer maar of je ze kunt vinden in het plaatje hierboven:

  1. De e van DE heeft een teken dat eruit ziet als een omgekeerde ‘e,’
  2. De è van HET heeft een teken dat eruit ziet als een omgekeerde 3
  3. De é van TEEN ziet het eruit als een gewone letter ‘e’

schijtlaars

Ouderwetse scheldwoorden zijn vaak grappig. Zoals ‘schijtlaars!’ Dat betekent lafaard. Eigenlijk was het best zielig. Want soldaten die vluchtten hadden echt schijt in hun laarzen. Ze hadden het echt in hun broek gedaan van pure angst, of nou ja, in hun laars dus.

Vraag eens aan een opa of oma hoe zij scholden vroeger. Een vraagje om mee te beginnen: tegen wie hebben ze ooit:

‘Kwezel!’  of ‘Kwast!’ gezegd?

Weet je wat ik pas hoorde? Op Madagaskar schelden boeren hun koeien uit in het Frans. Gek hè? Want zelf praten ze Mallegashi.

Kun je nagaan hoe de Franse bazen daar vroeger praatten! Dat zegt Nico Besnier en die kan het weten want die deed onderzoek daar.

De slaperige ijsbeer

Vertaal het volgende sms’verhaaltje (tip: ZZZ is een geluid, zoals in een strip)

Een ijsbeer heeft een z8e v8 in de n8, had je dat ged8?

Met L=T vangt hij een v=

En geeuwt: KG ZZZ

 

DE VERTALING IS:

Een ijsbeer heeft een zachte vacht in de nacht, had je dat gedacht?

Met list vangt hij een vis.

En geeuwt: ‘k Ga slapen.’

hoekjes met puntjes

hoekjesschrift-alfabet

Hierboven staan de letters van het hoekjesschrift.

Het zijn eigenlijk gewoon hoekjes waar een punt in staat. Plus hoekjes waar geen punt in staat. Samen staan ze voor de 26 letters uit ons alfabet.

Let goed op. Want sommige hoekjes hebben twee lijnen. En andere drie.

Schrijf een brief met letters uit het hoekjesschrift.

Uit hoofdstuk 3: Hoekjesschrift

Carlijn aan haar bureau met geheimschriftspiekbriefje

Het is woensdagmiddag. Opeens zie ik dat Sam online is. Hij ziet onze apps over hamsters. Lars niet. Die heeft op internet gezocht. Hij heeft ene goed geheimschrift gevonden.

Sam: ‘Waar gáát dit over?’ Ik dacht over geheimschrift!’

Lars: ‘k Heb een mooie: het hoekjesschrift.’

Lars: ‘Check zzzebra.’

Een half uur later komt er weer een bericht van Sam.

Sam: ‘Goeie keus Lars. Echt de beste.’

Aan het eind van onze chat besluiten we dat we echte brieven gaan schrijven, maar dan in geheimschrift, zodat ze alleen voor ons G-clubbers zijn.

Binnen drie weken zijn we goed in geheimschrift!  Alleen als we iets niet snappen, appen we. Maar dat doen we steeds minder. Kelly mag haar moeders telefoon haast nooit en ik mag mama’s telefoon alleen op woensdagmiddag lenen en op zaterdag. Maar dan moet ik m´n handen eerst wel wassen. Mama heeft echt een vlekkenfobie als het om haar spullen gaat. Dus meestal puzzel ik net zolang tot ik het geheimschrift snap.

( pagina 23 )

Mijn spiekbrief voor het hoekjesschrift

geheimschrift-spiekbriefje

Naast m’n bureautje hangt een papier met het hoekjesschrift. Daar kijk ik op als ik een geheime brief schrijf, in hoekjesschrift dus.

Elke letter is een hoekje met of zonder punt.  Een hoekje heeft twee of drie lijnen. En wel of geen punt. Daarom is een spiekbrief echt handig. Hier lees je hoe je zo’n spiekpapier maakt:

  • Teken twee strepen rechtop.
  • Trek twee strepen erdoorheen, liggend. Nu heb je negen hokjes.
  • Teken daarnaast ook nog eens een schuine streep.
  • Haaks daarop zet je een tweede schuine streep.  Nu heb plaats voor alle letters van het alfabet.
  • Nu zet je een punt in de rechtkant van elk hoje.
  • Schrijf twee letters per hokje, zoals hierboven.

Zie je dat? Het zijn allemaal rechte of schuine hoekjes.

De V heeft een punt maar de U niet. Dat is omdat de V het dichtste bij de punt staat.